MANILA, Philippines – Ibinasura ng Supreme Court 1st Division ang mga kasong graft laban kay Chief Presidential Legal Counsel Juan Ponce Enrile at iba pang respondents kaugnay ng coco levy fund scam.
Sa isang 53-pahinang desisyon na ipinahayag noong Enero 16, ngunit inihayag noong Miyerkules, Pebrero 8, sinabi ng SC na na-dismiss ang kaso sa batayan ng karapatan ni Enrile sa mabilis na disposisyon ng mga kaso.
“Dahil sa paglabag sa konstitusyonal na karapatan sa mabilisang disposisyon ng mga kaso, ang Ombudsman ay iniutos sa pamamagitan nito na I-DISMIT ang Reklamo para sa paglabag sa Republic Act No. 3019 na naka-docket bilang OMB-0-90-2808 laban sa mga respondent na sina Jose C. Concepcion, Rolando Dela Cuesta, Juan Ponce Enrile, Narciso M. Pineda, at Danilo S. Ursua,” nabasa ng desisyon.
Ang desisyon ay isinulat ni SC Associate Justice Ramon Paul Hernando. Sina Associate Justices Rodil Zalameda, Mario Lopez, Ricardo Rosario, Jose Midas Marquez.
Bukod sa pagbasura sa kaso laban kay Enrile at ilang respondents, binaliktad din ng SC at isinantabi ang isang desisyon ng Ombudsman, na nagrekomenda ng pagbasura ng kaso laban sa mga respondent ng kaso sa batayan ng reseta – o ang panahon sa loob ng isang legal na aksyon ay maaaring gawin laban sa isang di-umano’y pagkakasala.
Mula noong isinampa ang kaso noong 1990 – o 33 taon na ang nakararaan – namatay na ang iba pang mga respondent na sina Eduardo M. Cojuangco Jr., Jose R. Eleazar Jr., Maria Clara Lobregat, at Augusto Orosa bago umabot sa pinal na paghatol ang kaso.
Nangangahulugan ito na ang kanilang kamatayan ay “tinatapos ang kanilang kriminal na pananagutan nang walang pagkiling sa karapatan ng Estado na mabawi ang labag sa batas na nakuha na mga ari-arian o ill-gotten wealth,” paliwanag ng SC.
Nag-ugat ang kaso sa reklamong graft noong Pebrero 12, 1990 na inihain ng Office of the Solicitor General sa harap ng Presidential Commission on Good Government laban kay Enrile at iba pang mga respondent na:
Cojuangco Jr.
Lobregat
Rolando Dela Cuesta
Eleazar Jr.
Jose Concepcion
Danilo Ursua
Narciso Pineda
Orosa
Ayon sa SC, ang petitioner ay sumangayon na sinamantala ni Cojuangco Jr., isang negosyante, ang kanyang relasyon sa yumaong kaibigan na si Ferdinand Marcos para sa kanyang mga personal na pakinabang “sa pamamagitan ng pagpapalabas ng mga paborableng kautusan.”
“Pinasanhi ni Cojuangco Jr. ang Pamahalaan ng Pilipinas, sa pamamagitan ng NIDC (National Investment and Development Corporation), na pumasok sa isang kontrata sa kanya, sa pamamagitan ng korporasyon nitong All (Agricultural Investors, Inc.), sa ilalim ng mga tuntunin at kundisyon na lubhang nakapipinsala sa gobyerno at in conspiracy with the members of the UCPB Board of Directors, in flagrant breach of fiduciary duty as administrator-trustee of the ClDF (Coconut Industry Development Fund),” idinagdag ng desisyon sa pagtalakay sa background ng kaso.
Nang maglaon, dinala ng Republika ng Pilipinas – ang petitioner – ang kaso sa Mataas na Hukuman at nagsampa ng petisyon para sa certiorari. Ang petisyon ay ginagamit upang humingi ng pagsusuri sa desisyon ng korte – sa kasong ito, ang Ombudsman.
Noong 2001, pinagbigyan ng SC ang petition for certiorari at binaliktad ang desisyon ng GIO at Ombudsman sa kaso ni Enrile. Ngunit makalipas lamang ang tatlong taon, naglabas ang SC ng isang resolusyon na nagsasantabi sa desisyon noong 2001 sa petition for certiorari.
Ang desisyon
Ipinasiya ng Mataas na Hukuman na nilabag ng Ombudsman ang karapatan ni Enrile at ilang respondents sa mabilis na disposisyon ng mga kaso dahil sa pagkaantala sa pagtatapos ng preliminary investigation. Nabanggit din nito na ang paunang pagsisiyasat ay tumagal ng higit sa walong taon.
Sa desisyon, iniharap pa ng SC ang timeline ng kaso ni Enrile:
“Sa kasong ito na nakabinbin ng higit sa 30 taon at posibleng higit pa nang walang kasiguruhan sa resolusyon nito, kinikilala ng Korte na ang mga taktikal na disadvantages na dala ng paglipas ng panahon ay dapat timbangin laban sa petitioner Republic at pabor sa mga respondent,” sabi ng SC.
Napansin din ng Mataas na Hukuman ang kabiguan ng OSG na maghatid ng mga kopya ng petisyon para sa certiorari sa ilang mga respondent – bagaman ang OSG ay nagbigay ng makatwirang dahilan sa likod ng kabiguan.
“Kaya, kung isasaalang-alang ang pagkakaroon ng espesyal o mapanghikayat na pangyayari, ang mga teknikal na tuntunin ng pamamaraan ay maaaring maluwag sa kasong ito upang maibigay ang mga hinihingi ng malaking hustisya,” sabi ng SC.
Ayon sa SC, ang pagbasura ng Ombudsman sa reklamo batay sa reseta ay “napaka patent at gross na katumbas ng isang pag-iwas sa isang positibong tungkulin o virtual na pagtanggi na gampanan ang isang tungkulin na ipinag-uutos.” Idinagdag pa ng korte na ang dismissal sa nasabing ground ay mali rin at hindi naaayon sa mga batas.
Ngunit agad na nilinaw ng korte na hindi ito makapagpapasya kung may probable cause para kasuhan si Enrile at iba pa ng graft.
“Sa madaling salita, ang Korte na ito ay hindi maaaring magpasya kung may probable cause para kasuhan ang mga respondent para sa paglabag sa RA 3019, nang hindi nakikialam sa tungkulin sa pagsisiyasat ng Ombudsman kapag hindi man lang ito partikular na isinasaalang-alang bilang batayan para sa pagbasura ng Reklamo ng Republika.”– VivaPinas.com
